USG kolana – kiedy warto wykonać badanie i jakie dolegliwości wykrywa

Ból, obrzęk lub nagłe „blokowanie” kolana to najczęstsze sygnały, że warto wykonać USG kolana. Badanie pozwala ocenić więzadła, ścięgna, łąkotki w części obwodowej, błonę maziową, kaletki i obecność płynu. Jest nieinwazyjne, dostępne i przydatne zarówno po urazie, jak i przy dolegliwościach narastających stopniowo. Poniżej znajdziesz konkretne wskazania, zakres wykrywanych zmian oraz praktyczne informacje, jak przygotować się do badania i co z niego wynika.

Przeczytaj również: Jakie są zalety chirurgii zeza w porównaniu do terapii ortoptycznej?

Kiedy USG kolana jest zasadne?

USG warto rozważyć, gdy pojawiają się: ból kolana (po urazie lub bez uchwytnej przyczyny), obrzęk, zaczerwienienie, uczucie „przeskakiwania”, krepitacje, sztywność poranna, ograniczenie zginania lub prostowania, a także nawracające „uciekanie” kolana pod obciążeniem.

Przeczytaj również: Jak przygotować budżet na zakup defibrylatora AED dla organizacji non-profit?

Badanie jest przydatne po skręceniach i upadkach (świeży uraz), w przeciążeniach sportowych i zawodowych, przy podejrzeniu gromadzenia się płynu w stawie, a także w przebiegu chorób zapalnych (np. reumatoidalne zapalenie stawów), gdy trzeba ocenić błonę maziową i kaletki. Wykonuje się je również kontrolnie po zabiegach w obrębie stawu w celu oceny gojenia tkanek miękkich.

Przeczytaj również: Jakie są różnice w jakości klamr do koferdamu dostępnych na rynku?

Jakie dolegliwości i patologie USG potrafi wykryć?

USG obrazuje struktury miękkotkankowe kolana i pozwala zlokalizować źródło bólu. Typowe rozpoznania obejmują:

• Wysięk w stawie – nadmiar płynu przy urazie, zapaleniu lub zaostrzeniu choroby zwyrodnieniowej.
• Uszkodzenia ścięgien i mięśni – np. entezopatie ścięgna mięśnia czworogłowego, ścięgna mięśnia podkolanowego czy pasma biodrowo‑piszczelowego.
• Uszkodzenia więzadeł obwodowych – MCL/LCL (naciągnięcia, naderwania), krwiaki okołowięzadłowe.
• Kaletki i błona maziowa – zapalenie kaletek (np. podrzepkowej), przerost błony maziowej, fałdy maziowe.
• Torbiel Bakera – uwypuklenie torebki stawowej do dołu podkolanowego, często współistniejące z wysiękiem.
• Zmiany pourazowe łąkotki (obwodowo) – pęknięcia przytorebkowe, płyn wzdłuż szpary stawowej, cechy podrażnienia rogu łąkotki.
• Guzy i zmiany guzowate tkanek miękkich – np. tłuszczaki, gangliony, zmiany zapalne do różnicowania.
• Choroba zwyrodnieniowa stawu – osteofity przykostne (pośrednio), zatarcie szpary stawowej (ocena orientacyjna), wysięk reaktywny, podrażnienie błony maziowej.
• Zmiany pooperacyjne – blizny, zrosty, zgrubienia tkanek, płyn w loży pooperacyjnej.

W razie potrzeby badanie ukierunkowuje na dalszą diagnostykę (np. rezonans magnetyczny przy podejrzeniu uszkodzeń ACL/PCL i głębszych części łąkotek lub poważnych uszkodzeń chrząstki).

Objawy, które powinny skłonić do pilnej konsultacji

Jeśli ból wybudza w nocy, obrzęk narasta mimo odciążania, kolano jest gorące i zaczerwienione, pojawia się gorączka lub nie możesz stawać na nodze, nie zwlekaj z oceną stawu. Ostry wysięk po urazie, „blokowanie” kolana lub nagła deformacja wymagają szybkiej diagnostyki obrazowej i badania klinicznego.

W chorobach zapalnych stawów (np. RZS) USG pomaga monitorować aktywność zapalenia, jednak o postępowaniu decyduje wywiad, badanie fizykalne i wyniki badań laboratoryjnych.

Jak przebiega USG kolana i jak się przygotować?

USG wykonuje się głowicą liniową przez skórę, w pozycji leżącej lub siedzącej, często z próbnymi ruchami stawu. Badanie trwa zwykle kilkanaście minut i nie wymaga znieczulenia. Skóra powinna być czysta, bez świeżych preparatów rozgrzewających. Warto zabrać dokumentację medyczną: opis urazu, wcześniejsze badania obrazowe, listę przyjmowanych leków, zwłaszcza przeciwkrzepliwych.

Podczas badania osoba wykonująca ocenia przedział przyśrodkowy i boczny, ścięgno rzepki i mięśnia czworogłowego, okolice dołu podkolanowego, kaletki, błonę maziową i obecność płynu. W razie bólu prosi o wskazanie miejsca największej tkliwości – to ułatwia ocenę celowaną.

USG a inne badania obrazowe kolana

USG jest metodą pierwszego kontaktu w ocenie tkanek miękkich i obecności wysięku. Pozwala dynamicznie ocenić struktury podczas ruchu i szybko wykryć patologie dostępne dla ultrasonografii. Zdjęcie RTG lepiej ocenia struktury kostne (złamania, ustawienie, zaawansowanie zmian zwyrodnieniowych), a rezonans magnetyczny pogłębia ocenę więzadeł krzyżowych, łąkotek i chrząstki na całej grubości. Dobór metody zależy od objawów i badania klinicznego.

W praktyce często zaczyna się od USG, zwłaszcza po świeżym urazie i przy podejrzeniu wysięku. Gdy obraz i objawy wskazują na głębsze uszkodzenia, kieruje się na MRI lub wykonuje dodatkowo RTG.

Najczęstsze pytania pacjentów o USG kolana

• Czy USG wykryje uszkodzenie ACL? – Może wykazać pośrednie cechy (krwiak, wysięk, zmiany w bruździe międzykłykciowej), ale standardem potwierdzenia pozostaje MRI.
• Czy USG zobaczy chrząstkę? – Ocena jest ograniczona; USG wykrywa pośrednie skutki jej uszkodzeń (wysięk, ciała wolne, przerost błony maziowej), a pełna ocena chrząstki to domena MRI i artroskopii.
• Czy trzeba być na czczo? – Nie. Wystarczy wygodny strój umożliwiający odsłonięcie kolana.
• Czy po USG można ćwiczyć? – Tak, o ile objawy na to pozwalają i nie ma przeciwwskazań ustalonych podczas wizyty.

Co dalej po wyniku USG?

Wynik zawiera opis struktur z podaniem lokalizacji i rozległości zmian. Na jego podstawie planuje się postępowanie: odpoczynek i modyfikację aktywności, fizjoterapię, leczenie przeciwzapalne, punkcję w razie dużego wysięku lub pogłębienie diagnostyki (MRI, RTG). Ważne jest łączenie obrazu USG z objawami i badaniem klinicznym – sam wynik bez kontekstu może być niewystarczający do decyzji.

Jeśli potrzebujesz lokalnej diagnostyki, informację o możliwości wykonania badania znajdziesz tutaj: USG kolana w Żywcu.